Można spożywać go w formie syropu, wina, a także dodawać do potraw. Warto zbierać go właśnie teraz, bo na okres kwietnia i maja przypada jego kwitnienie. Trzeba jednak pamiętać, że mniszek należy zbierać w suchy słoneczny dzień z dala od fabryk i ruchliwych dróg, aby nie był zanieczyszczony.
Syrop z mniszka lekarskiego
Syrop lub jak niektórzy go nazywają miodek z mlecza lekarskiego jest ziołowym syropem wspomagającym leczenie przeziębień, infekcji gardła czy kaszlu. Jest też skuteczny w przypadku niestrawności, problemów z wątrobą, woreczkiem żółciowym, czy w rekonwalescencji poalkoholowej. Istnieje wiele przepisów na ten specyfik, większość jednak opiera się na obróbce termicznej mniszka, co niestety sprawia, że większość czynnych substancji leczniczych, czyli flawonoidów i witamin, zostaje bezpowrotnie utracona. Oto moja sprawdzona i odrobinę zmodyfikowana wersja przygotowania syropu.
Składniki:
- Żólte płatki z ok. 500 kwiatów
- 2-3 szklanki wody
- 2 szklanki cukru
- sok z 2 cytryn
W suchy i słoneczny dzień zbieramy płatki kwiatów mniszka, czyli popularnego mlecza. Zbieramy je z dala od fabryk, szos i dróg, w okresie najbujniejszego kwitnienia, czyli w kwietniu-maju. Przebrane z zielonych, gorzkich części płatki mniszka, rozkładamy na stole w domu, na jasnej czystej ściereczce. Pozostawiamy je tak na 1-2 godziny, by owady wyszły z płatków. W tym czasie, gotujemy wodę z cukrem, aż do uzyskania dość gęstego syropu. Gorącym, ale nie wrzącym syropem zalewamy płatki mniszka, mieszamy je tak, by były przykryte płynem i odstawiamy przykryte na dobę. Po tym czasie płatki odsączamy na gęstym sicie lub przez płócienną ściereczkę, do czystego syropu dodajemy sok z cytryny, mieszamy i rozlewamy do niewielkich słoiczków. Z tej ilości składników powinniśmy otrzymać 0,5 l syropu. Słoiczki krótko (ok. 5 minut) pasteryzujemy. Niepasteryzowany syrop trzymamy w lodówce.
Wino z kwiatów mniszka lekarskiego
Wino z płatków mniszka ma właściwości lecznicze, jest bogate w witaminy, flawonidy i sole mineralne. Wspomaga procesy trawienne, wydzielanie żółci i oczyszczanie organizmu. Jest skutecznym środkiem w leczeniu wczesnych faz infekcji czy przeziębienia. Ma piękny złoty kolor, miodowy aromat i jest po prostu smaczne. Pamiętajmy, że kwitnienie mlecza przypada wiosną, wówczas w słoneczny i suchy dzień zbieramy same żółte płatki (zielone są gorzkie) kwiatów mlecza rosnące z dala od dróg i kominów fabryk. Z podanych składników otrzymamy 5l słodkiego wina.
Składniki:
- 1,5 l płatków kwiatów mniszka
- 1,5 kg cukru i 1,5l wody
- 135 g rodzynków
- 1,5 pomarańczy
- sok z 2 cytryn
- 1,5 l wody i 0,5kg cukru
Płatki kwiatów mniszka, rodzynki i rozdrobnione pomarańcze, wsypujemy do butli i zalewamy roztworem cukru rozpuszczonego w ciepłej, lecz nie gorącej wodzie. Całość zamykamy korkiem i rurką fermentacyjną napełnioną wodą. Przez najbliższe 4-6 tygodni powinna trwać w butli gwałtowna fermentacja. Po tym czasie przecedzamy wino, płatki i owoce wyrzucamy a pozostały płyn wlewamy ponownie do butli. Całość uzupełniamy ciepłą wodą z rozpuszczonym w niej cukrem i sokiem z cytryny. Butlę zamykamy ponownie na kolejne 4-6 tygodni lub do całkowitego ustania fermentacji (wino przestanie pykać).
Szafran z płatków mniszka lekarskiego
Szafran jest przyprawą stosunkowo drogą. Z powodzeniem można go zastąpić żółtymi płatkami popularnego mlecza, który każdą potrawę pożółci nam pięknym kolorem. Jest przy tym jest bardzo zdrowy, wspomaga procesy trawienne i ma piękny miodowy aromat. Szafranu z mniszka możemy używać do z barwienia ryżu, ciast deserów, a nawet galaretek owocowych i napojów.
Składniki:
Płatki mniszka
Sposób przygotowania:
Zbieramy same płatki, oddzielamy je od zielonych części, które są gorzkie. Tak przygotowane żółte płatki rozkładamy i suszymy w temperaturze pokojowej, w miejscu przewiewnym, zacienionym. Wysuszone płatki powinny zachować swój naturalny kolor. Przechowujemy je zamknięte w szczelnych słojach. Przed użyciem rozcieramy w moździerzu.
Składniki:
- 30-40 dag młodych listków mniszka
- woda
- sól, pieprz, ząbek czosnku
- olej
Sposób przygotowania:
Młode listki mniszka pozbawiamy ogonków liściowych, płuczemy dokładnie i pozostawiamy w osolonej wodzie na około pół godziny, pozwoli to pozbyć się ich goryczki. Listki dokładnie osączamy, na patelni rozgrzewamy oliwę z przekrojonym ząbkiem czosnku i wrzucamy grubo pokrojone liście. Smażymy je na średnim ogniu około 2-4 minuty. Podajemy doprawione solą i pieprzem jako dodatek do głównego dania.
Ser z dodatkiem mniszka lekarskiego
Młode liście mniszka lekarskiego z powodzeniem mogą być dodawane do sałatek. Są bogate w witaminy i sole mineralne a poza tym bardzo smaczne. Mogą być też ciekawym urozmaiceniem diety.
Składniki:
- kostka białego sera
- śmietana lub jogurt naturalny
- kilka rzodkiewek
- pół pęczka szczypiorku
- garść młodych liści mniszka lekarskiego
- pieprz i sól do smaku
Młode liście mlecza dokładnie myjemy, a następnie pozostawiamy na pół godziny w osolonej wodzie, by straciły goryczkę. W tym czasie kostkę sera mieszamy ze śmietaną lub lżejszym jogurtem do uzyskania pożądanej konsystencji. Do serka dodajemy posiekany drobno szczypiorek oraz pokrojoną rzodkiewkę. Osączone na sicie liście mniszka rwiemy w rękach na mniejsze kawałki i dodajemy do serka. Całość doprawiamy do smaku solą i pieprzem, mieszamy i podajemy z pieczywem.
Zupa krem szczawiowo-mniszkowa
Zupa krem z młodych listków szczawiu i mniszka jest smacznym i niezwykle ożywczym daniem. Podajemy ją udekorowaną kleksikiem gęstej, kwaśnej śmietany lub drobno poszatkowanym jajkiem, jej piękny zielony kolor pięknie kontrastuje z bielą śmietany czy złotym żółtkiem jajka.
Składniki:
- 30 dag liści młodego szczawiu
- 20 dag młodych liści mniszka lekarskiego
- 1l gorącego wywaru rosołowego
- 1 surowe żółtko
- 1 łyżka masła sól, pieprz
Sposób przygotowania:
Liście mniszka pozbawiamy twardych jasnych części, dokładnie myjemy i pozostawiamy na pól godziny w słonej wodzie. Ten zabieg pozwala pozbyć się ich goryczki. W tym czasie obieramy i myjemy szczaw. Osączone z wody, grubo poszatkowane oba rodzaje liści smażymy krótko na małym ogniu na maśle. Do przesmażonych listków dodajemy bulion i całość gotujemy jeszcze około 15 minut. Surowe żółtko mieszamy z solą i pieprzem, dodajemy do tego kilka łyżek gorącej zupy i całość wlewamy do gotującej się zupy intensywnie mieszając ją, by nie zrobiły się grudki. Po wystygnięciu zupę miksujemy lub przecieramy przez sito. Powstały krem zagotowujemy ponownie, doprawiamy solą i pieprzem do smaku, wlewamy na talerze lub do bulionówek i podajemy na stół.
Danie można udekorować listkami szczawiu, posypać na wierzchu startym gotowanym jajkiem, czy gęstą śmietaną.
Sałatka z mlecza i pomidorów
Mlecz zamiast sałaty? Czemu nie! Jest równie smaczny i w dodatku dużo zdrowszy i bogatszy w witaminy i sole mineralne niż tradycyjna sałata. Pamiętaj liście mlecza stracą goryczkę, gdy zostawimy je na pól godziny w osolonej wodzie.
Składniki sałatki na 4 porcje:
- garść młodych liści mlecza
- 4 pomidory lub 30dkg pomidorków koktajlowych
- pęczek dymki
- pęczek natki pietruszki
- garść rzeżuchy
- 6 łyżek oliwy
- 3 łyżki ostu winnego
- łyżka musztardy
- łyżeczka cukru
- sól i pieprz do smaku
Oliwę, musztardę i ocet wlej do pojemnika z zakrętką, wstrząśnij energicznie by połączyć składniki, dopraw cukrem, solą i świeżo zmielonym pieprzem. Sos odstaw do lodówki.
Młode listki mlecza, rzeżuchę i pietruszkę myjemy i osączamy na sicie, następnie rozrywamy na mniejsze kawałki w rękach (natkę można też drobno posiekać). Dymkę szatkujemy, dodajemy do reszty i całość mieszamy. Pomidory kroimy w ósemki lub w przypadku pomidorków koktajlowych na połówki i układamy na talerzach. Obok pomidorów układamy porcję wymieszanej sałatki, przed podaniem polewamy obficie sosem winegret.
